Jedną z oznak zdrowia i dobrego samopoczucia zwierzęcia jest dobry apetyt. Koń z natury jest zwierzęciem jedzącym dużo i długo, spędzającym większą część doby na jedzeniu, jeśli tylko ma taką możliwość. Nic więc dziwnego, że całkowita niechęć do jedzenia lub pobieranie zmniejszonej ilości pokarmu, z wyraźnym zmniejszeniem zainteresowania tą czynnością, powinny wzbudzać niepokój. Zwykle pierwszym wytłumaczeniem, jakie przychodzi do głowy w takim wypadku jest kolka. Jak się okazuje, przyczyn braku apetytu lub jego spadku może być znacznie więcej.

 

Morzysko

Morzysko, czyli jedno ze schorzeń przebiegających z objawami kolki – silnego bólu brzucha. W tym wypadku problem zlokalizowany jest w obrębie przewodu pokarmowego. W większości przypadków, konie w przebiegu morzyska nie przejawiają w zupełności apetytu lub też jest on bardzo mocno zmniejszony. Zdarzają się jednak nieliczne sytuacje, gdy koń z morzyskiem może spożywać pokarm, dlatego też ten objaw należy interpretować ostrożnie. Powodem niechęci do jedzenia spowodowanej schorzeniem morzyskowym jest w pierwszej kolejności silny ból w jamie brzusznej. Brakowi apetytu towarzyszą z reguły również inne objawy właściwe dla kolki.

 

Ból

Spadek apetytu lub całkowitą niechęć do jego przyjmowania powodować może ból różnego pochodzenia. Nie tylko bolesność pochodząca z jamy brzusznej, ale także inne stany bólowe, w tym ortopedyczne, prowadzić mogą do tego typu zachowań. Przykładem może być koń cierpiący z powodu ropnia tworzywa kopytowego. Fizyczny dyskomfort i stres związany z bólem to główne przyczyny takiego stanu rzeczy. Apetyt, u koni cierpiących z powodu bolesności, może być też zmienny, zwiększać się przy zmniejszeniu bólu i obniżać przy powrocie dolegliwości bólowych. Warto jednak zaznaczyć, że konie cechują się dosyć wysoką odpornością na ból, więc objaw ten należy traktować z ostrożnością i nigdy w oderwaniu od reszty ewentualnych objawów.

 

Wrzody

W przebiegu zespołu wrzodów żołądka u koni często obserwowanym zjawiskiem jest  zmienny apetyt. Zmniejszenie apetytu wynika wtedy przede wszystkim z dyskomfortu pokarmowego oraz nasilenia bolesności. U zwierząt cierpiących na chorobę wrzodową żołądka często występują jeszcze inne objawy, jak na przykład zaburzenia w wypróżnianiu w postaci naprzemiennych zaparć i rozwolnień czy też biegunek, a także spadek stanu odżywienia oraz obniżenie ogólnej kondycji. Bywa jednak i tak, że jedyną zauważalną zmianą jest zmniejszenie ilości przyjmowanego pokarmu.

 

Problemy stomatologiczne i inne bolesności w obrębie jamy ustnej

Konie cierpiące z powodu różnego rodzaju problemów stomatologicznych najczęściej odczuwają głód, czyli apetyt sam w sobie jest utrzymany, bolesność jednak w trakcie pobierania i/lub żucia pokarmu, skutecznie utrudnia lub wręcz uniemożliwia im jedzenie. Dlatego zdarzać mogą się sytuacje, gdy koń interesuje się zadawaniem przez opiekuna pokarmu, ale w momencie rozpoczęcia jego przyjmowania, chęć do jedzenia nagle się zmniejsza lub całkowicie odchodzi. Tego typu przypadłości dotyczą przede wszystkim młodych koni w okresie wymiany zębów oraz koni starszych, u których z wiekiem stan uzębienia i dziąseł ulegają pogorszeniu.  Bolesność w obrębie jamy ustnej może być również spowodowana innymi przypadłościami, takimi jak na przykład zranienia lub podrażnienia błony śluzowej jamy ustnej na różnym tle, między innymi przez wcześniejsze mechaniczne uszkodzenie przez spożywaną paszę, która zawierać mogła choćby kolce. Konie cierpiące z powodu problemów ortopedycznych mogą też wykazywać szczególną niechęć do określonych grup pokarmu, szczególnie pokarmów o dużej twardości, wymagających dokładnego żucia, jak na przykład marchew. Czasami zwierzę, mimo bólu przy jego wstępnej obróbce na terenie jamy ustnej, w dalszym ciągu przyjmuje pokarm, żując go jednak znacznie krócej i mniej dokładnie, co może prowadzić do rozwoju morzyska.

 

Gorączka i choroby infekcyjne

Jednym z pierwszych sygnałów rozwijającej się gorączki jest niechęć do przyjmowania pokarmów. Jest to zwykle jeden z pierwszych symptomów rozwijającej się infekcji. Organizm mobilizuje bowiem do działania układ odpornościowy, ograniczając przy tym funkcjonowanie innych układów, między innymi układu pokarmowego.

 

Przemęczenie

Zmęczenie wysokiego stopnia, spowodowane na przykład pokonaniem przez niedostatecznie przygotowanego do tego konia bardzo dużego dystansu i to często jeszcze w zbyt szybkim tempie, prowadzić może do obniżenia apetytu lub nawet odmowy przyjmowania pokarmu. Takie zdarzenia mają miejsce tuż po zakończeniu wysiłku lub w kilka-kilkanaście godzin później. Przyczyną spadku lub obniżenia apetytu jest nie tylko brak sił i dyskomfort spowodowany bólem, między innymi mięśni, po nadmiernej pracy, ale także zaburzenia perystaltyki przewodu pokarmowego. W poważniejszych przypadkach dochodzić może nawet do rozwoju morzyska, którego niekiedy jedynym rozwiązaniem jest zabieg operacyjny.

 

Stres

Zbyt silny stres lub stres trwający przez dłuższy czas, może prowadzić do obniżenia apetytu konia. Wynika to przede wszystkim z ciągłej stymulacji układu współczulnego, mobilizującego w sytuacji stresowej organizm do walki i ucieczki. Równocześnie, na zasadzie antagonizmu, hamowany jest układ przywspółczulny odpowiadający między innymi za procesy trawienia. Stres wiąże się również ze zwiększeniem ryzyka rozwoju zespołu wrzodów żołądka u koni, co dodatkowo może jeszcze zaostrzać objawy pokarmowe, hamując między innymi apetyt.

 

Depresja

Jednym z objawów rozwijającej się u konia depresji jest zmniejszenie lub całkowita utrata apetytu. Poważniejsze zaburzenia w przyjmowaniu pokarmów zwykle występują w zaawansowanej depresji i prowadzić mogą do poważnych następstw w wyniku niedożywienia, w tym nawet do zejścia śmiertelnego.

 

Gusta smakowe

Jeśli koń nie chce jeść tylko określonych pokarmów, pozostałe spożywając bez zastrzeżeń, może to być wynik niechęci do danego rodzaju paszy, wynikający z innych upodobań smakowych. Konie, podobnie jak i inne gatunki zwierząt, posiadają pewne, właściwe dla danego osobnika, preferencje dotyczące spożywanych pokarmów.

 

Poziom określonych związków w organizmie

Zdarzają się sytuacje, w których koń, jedzący przez dłuższy czas (dni, tygodnie, miesiące) chętnie dany rodzaj pokarmu, w pewnym momencie zaczyna niedojadać swoich porcji lub nawet całkowicie odmawiać ich spożywania. Może mieć to związek z zaspokojeniem przez paszę pewnych niedoborów pokarmowych i hamowania przyjmowania dalszych ilości danego rodzaju pokarmu, by zapobiec zaburzeniu równowagi organizmu w drugą stronę, w wyniku nadmiaru danych substancji w organizmie. Tak dzieje się niekiedy u koni przyjmujących suplementy albo też większe ilości oleju jadalnego.

 

To tylko część okoliczności mogących stać za zmniejszoną u konia chęcią do jedzenia. Nigdy nie należy bagatelizować tego typu objawów. Mogą być one bowiem związane z poważnymi problemami i w istotny sposób zagrażać zdrowiu, a nawet życiu zwierzęcia.